Tâm Sự Tướng Lưu Vong

Tác giả: Hoành Linh Đỗ Mậu
NXB: Công an nhân dân 1995
Tình trạng: Sách tốt, 615 trang khổ 13X19

Tác giả:

Cựu thiếu tướng Đỗ Mậu, sinh quán Quảng Bình, đi lính Pháp từ đầu thập niên 40, và đã đảm nhiệm nhiều chức vụ quan trọng trong quân đội và chính quyền miền Nam.
Thời chiến tranh Việt Pháp, ông Đỗ Mậu từng là tham mưu trưởng Liên Đoàn Chiến Thuật Lưu Động ở miền Bắc, Tư Lệnh Phó Phân Khu Duyên Hải, có lúc là Tùy Viên Quân Sự Việt Nam tại Pháp.
Thời Việt Nam Cộng Hòa, ông Đỗ Mậu cũng là nhân vật then chốt trong hai cuộc đảo chính. Năm 1963, thời Đệ Nhất Cộng Hòa, với cấp bậc Đại Tá, ông Đỗ Mậu được chế độ của Tổng Thống Diệm cử làm giám đốc Nha An Ninh Quân đội. Chính với quyền hành của ngành an ninh, ông đã liên lạc thuyết phục vị tướng thân cận nhất của anh em Tổng Thống Diệm là trung tướng Tôn Thất Đính, tư lệnh quân đoàn Ba kiêm tổng trấn đô thành Saigon, tham gia đảo chính ngày 1 tháng 11/1963 do tướng Dương Văn Minh cầm đầu, lật đổ nhà Ngô.
Ngay sau cuộc đảo chánh thành công, ông Đỗ Mậu được thăng thiếu tướng ngày 2 tháng 11/1963 và được bầu vào Hội đồng Quân nhân Cách mạng với chức vụ ủy viên. Đầu tháng 1/1964, được cử làm tổng trưởng bộ Thông tin của nội các cải tổ do ông Nguyễn Ngọc Thơ làm thủ tướng.
Ba tháng sau, ngày 30 tháng 1/1964, tướng Đỗ Mậu xuất hiện cạnh trung tướng Nguyễn Khánh, loan báo cuộc “chỉnh lý”, bắt giam các tướng lãnh Đôn-Kim-Xuân-Đính. Sau đó, ông Đỗ Mậu tham gia Hội đồng Quân đội Cách Mạng và là một trong 3 phó chủ tịch, từng giữ chức vụ Phó thủ tướng đặc trách Văn hóa-Xã hội từ tháng 2 đến tháng 8/1964, trong nội các do trung tướng Nguyễn Khánh làm thủ tướng. Tháng 12/1964, ông Đỗ Mậu bị tướng Khánh đưa đi biệt giam tại Pleiku hơn một tháng và từ năm 1965, ông bị buộc giải ngũ.
Định cư tại Hoa Kỳ từ 1975, ông Đỗ Mậu là tác giả tập hồi ký bán chạy nhất và cũng gây nhiều tranh cãi nhất, do việc ông kết án chế độ Ngô Đình Diệm.

Về tác phẩm:

Sau khi chế độ Sài Gòn sụp đổ (30-4-1975) nhiều chính khách và tướng tá của Mỹ và Việt Nam cộng hòa đã viết nhiều sách, báo, hồi ký để lý giải thất bại. Phần lớn các tác giả này dành nhiều giấy mực để thanh minh việc làm, những lỗi lầm, trách nhiệm của mình, của tập đoàn, phe phái mình, đồng thời đổ tội lên án những người, những phe phái khác và giải bày để trang trải ân oán, tâm trạng riêng tư. Với Hoành Linh Đỗ Mậu, do những đặc điểm có lợi thế riêng đã có cách nhìn, cách nghĩ khác độc đáo và phần nào xác thực nên qua hồi ký của ông, chúng ta có thể tham khảo để xem xét thêm những chuyện diễn ra phía bên kia trận tuyến của một giai đoạn lịch sử chống ngoại xâm quan trọng của đất nước mà chúng ta còn cần tiếp tục nghiên cứu.
Đỗ Mậu xuất thân là Đội khố xanh, từng đứng trong hàng ngũ Việt Minh kháng chiến, là tâm phúc Ngô Đình Diệm, cùng Diệm đi theo Nhật đi theo Mỹ để chống Pháp, chống cách mạng nhưng rồi lại tham gia lật đỗ chế độ Diệm, là một nòng cốt của đảo chính lại bị nhóm "chỉnh đốn" bắt đi đày... Với một cuộc đời đầy biến động phức tạp như vậy lại có thêm nhiều năm là Giám đốc An Ninh Quân đội Sài Gòn, Đỗ Mậu có điều kiện để hiểu rộng biết sâu, có nhiều tâm tư. Nay viết lại hồi ký cuộc đời, ông ta xác định rõ: "Mục đích lớn nhất của tôi vẫn là nói lên sự thật, những sự thật đã vì hiện trạng tế nhị của đất nước mà các nhân chứng chưa nói ra, hoặc sự thật mà vì cố chấp, hẹp hòi, sợ hãi đã bị một số người trình bày một cách sai lạc hoặc nhiều khi cố tình xuyên tạc" (Chương 20).
Mặc dù còn có nhiều hạn chế do cách nhìn cách nghĩ xuất phát từ lập trường chống Cộng thâm căn cố đế nhưng hồi ký của Đỗ Mậu vẫn vạch ra được những sự thật sinh động về các sự kiện, các lực lượng chính trị, các tôn giáo đảng phái, những bộ mặt chính khách, tướng tá tiêu biểu trong chính trường miền Nam suốt cả một giai đoạn dài. Qua tập hồi ký này, bạn đọc sẽ có thêm một tài liệu tham khảo về con người, sự việc, một bức tranh sinh động về đời sống chính trị - xã hội miền Nam Việt Nam trước 1975.