Ông là một trong một số ít người đi tiên phong trong dòng văn học hiện thực trước cách mạng tháng Tám.
 

Cuộc đời của Nguyễn Công Hoan là cuộc đời một nhà giáo đầy nhiệt huyết với lớp trẻ.Nhưng cũng là cuộc đời của một nhà văn ôm nhiều mối lo âu với thế cuộc. Ông đã sử dụng ngôi bút của mình như một thứ vũ khí bắn thẳng vào cái xã hội xấu xã, nhơ bàn, hách dịch, cửa quyền của chế độ nửa phong kiến thuộc địa cũ. Ông vừa là một nhà văn châm biếm xuất sắc, có biệt tài, đồng thời ông cũng là một tâm hồn đồn hậu, trữ tình.
 

Hơn 200 truyện ngắn và 20 truyện dài, tiểu thuyết trong đời một người cầm bút đã thề hiện một năng lực sáng tạo rất lớn. Và điều đáng nói là cả khối lượng sáng tác đồ sộ ấy qua thời gian, đã đề lại trong kho tàng văn học Việt Nam một tài sản vô giá.
 

Trong mảng truyện dài và tiêu thuyết trước Cách mạng Tháng Tám “Lá ngọc cành vàng ) là một trong những tác phẩm tiến bộ, tiêu biểu của ông. Tác phẩm ca ngợi tình yêu lứa đôi, chống lễ giáo phong kiến mạnh mẽ, phê phán đảng cấp trong tình yêu. Với cách viết nhuần nhị, nhẹ nhàng thiên về lãng mạn, “Lá ngọc cành vàng" mang tính giáo dục và cho đến hôm nay nó vẫn là bài học về chủ nghĩa nhân 

văn .