Người Gò Mả

Tác giả: Trần Văn Tuấn
NXB: Văn Học 1998
Tình trạng: Sách tốt, 208 trang khổ 13X19

Người gò mả là câu chuyện xoay quanh những cư dân sống ở một khu đất hoang có tên là Gò mả. Họ là dân giang hồ tứ chiến, bụi đời, dân lao động phổ thông, dân đâm thuê chém mướn… Nhân vật chính của câu chuyện là một thanh niên tên Chót, sinh ra và lớn lên ở một làng quê phía Bắc. Chót vào Nam lập nghiệp, hoàn cảnh đưa đẩy anh ta đến “nhập tịch” ở khu đất Gò mả…

Trong số những nhân vật sống ở khu Gò mả được tác giả miêu tả tinh tế, sống động và sâu sắc, Chót tạo cho độc giả cảm giác thú vị nhất. Nếu những dòng kể về xuất phát điểm của Chót: một đứa trẻ ngỗ nghịch, lười học, thích đánh nhau khiến độc giả liên tưởng tới một kẻ du đãng, giang hồ trong tương lai… thì ngược lại, đúng như những gì Chót tự nhận xét, anh ta là một “giang hồ lương thiện”.

Dù điều đó nằm ngoài dự đoán của người đọc, song dưới ngòi bút của nhà văn Trần Văn Tuấn, độc giả chợt nhận ra nhân cách của Chót đương nhiên phải thế. Thứ nhân cách được tạo bởi những lời dạy dỗ của người mẹ: “Mẹ tôi bảo, đánh người vô cớ là một trọng tội, có thể bị tù đấy…”. Hay những lời an ủi, dặn dò “Không ai giàu ba họ, không ai khó ba đời”, “Vắt mũi, bỏ miệng”, “Tay làm hàm nhai”. Đó là cái triết lý về tình đời: “Cái duyên cái nợ người dưng, đôi khi còn hơn cả tình thân ruột rà”…

Tất cả những điều đó đã giữ Chót là một con người lương thiện dù hoàn cảnh xô đẩy, dù ranh giới giữa cái thiện và cái ác mong manh. Sự mong manh được mô tả trong triết lý của một nhân vật “Sơn Đông mãi võ”: “Tôi và cậu đang làm công việc đánh đu giữa thiện và ác, tốt và xấu… Đó là công việc mạo hiểm, đòi hỏi phải có năng khiếu như các nghệ sĩ. Chúng ta đang sống trong thế giới nghiêng 23,5 độ.

Chúng ta là thứ động vật 9 lỗ, chưa hoàn chỉnh, còn lắm khuyết tật. Từ khi chúng ta ra đời, thiện và ác đã ở bên chúng ta. Ranh giới giữa thiện và ác có khi rõ ràng, có khi không rõ ràng. Làm người lương thiện có khi cũng khó như xây dựng cơ nghiệp vậy. Đôi khi chúng ta phải sống trong vùng chồng lấn giữa thiện và ác, phải làm việc trong tâm trạng phân vân…”.

208 trang sách cuốn hút người đọc bởi tính cách và số phận các nhân vật. Một câu chuyện có thể khiến người ta suy nghĩ khác đi về những con người được xem là ở dưới đáy xã hội. Nếu chỉ nhìn họ với con mắt thờ ơ của người ngoài cuộc sẽ chỉ thấy một màu đen tối, sự xấu xa. Người gò mả đã cho độc giả cái nhìn cảm thông, chia sẻ đối với những số phận, con người ấy…